Możemy zapoznać się z historią znaków związanych z adwentowymi tradycjami, które zobaczymy również w naszej świątyni.

Wieniec adwentowy

Nauczyciel ewangelicki i pastor, ks. Johann Hinrich Wichern, prowadzący w Hamburgu szkołę-przytułek dla sierot, chciał stworzyć rodzinną atmosferę. Chciał też w jakiś sposób zmotywować dzieci do pracy nad sobą, do wypełniania dobrych postanowień wobec zbliżających się świąt. W I niedzielę adwentu w 1839 roku przyszedł mu do głowy pomysł, by wzbogacić wystrój świetlicy. Razem z wychowankami w I niedzielę adwentu zapalił pierwszą świecę adwentową umocowaną na drewnianym kole o średnicy 2 m, by wytworzyć nastrój skłaniający do modlitwy. Następne, mniejsze dwadzieścia cztery świece (bo tyle dni trwał Adwent w tamtym roku) podopieczni zapalali każdego dnia do Wigilii, gromadząc się na wieczorny śpiew i modlitwę. Początkowo zielenią ozdabiano ściany. Z czasem drewniane koło także przystrojono gałęziami jodły. W 1860 roku pastora Wicherna przeniesiono do Berlina. Odchodząc zmniejszył liczbę świec do czterech, czyli tylu, ile jest niedziel Adwentu. Tradycja szybko przyjęła się w rodzinach ewangelickich na północy Niemiec. W latach 20. XX w. zwyczaj przyjął się także wśród katolików. Wieniec pojawił się na terenach dzisiejszej Polski w 1925 roku. Najpierw zadomowił się we Wrocławiu.

Wieniec umieszcza się na wstążkach pod sufitem w domach oraz kościołach, bądź ustawia na widocznym miejscu, np.: na tacy na stole. Zwróćmy uwagę, że jego pierwotne przeznaczenie to właśnie dom, mieszkanie. W blasku świec mieli się spotykać domownicy, którzy być może na co dzień mają dla siebie za mało czasu. Rodzina powinna zgromadzić się w każdy wieczór niedzieli adwentowej na modlitwę, zapalając przy zgaszonym świetle kolejne świece. Świece są zapalane także w czasie wspólnych posiłków i spotkań. W Wigilię zapala się wszystkie świece. Coraz częściej w wiązance umieszcza się wtedy świecę Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom – wspólnego przedsięwzięcia chrześcijańskich organizacji charytatywnych Caritas, Diakonii (ewangelickiej) i Eleos (prawosławnej). W niektórych katolickich parafiach, w sobotni wieczór lub poranek I niedzieli adwentu, wieńce adwentowe są błogosławione. Zwyczaj ten nie jest znany w Kościołach ewangelickich. W tradycji anglosaskiej jeden wieniec zawiesza się na drzwiach domostwa, natomiast drugi umieszcza się w pomieszczeniu spożywania posiłków. W Danii wieniec wykonuje się z gałązek świerkowych i białych świeczek. Jest dekorowany czerwonymi owocami i wstążkami oraz szyszkami świerku. Na przełomie wieku umieszczano jedną świecę, ale uległo to zmianie pod wpływem napływu trendów z Niemiec i Austrii. W Niemczech wieniec jest także ozdabiany małymi bombkami. W kościele zapalenie wieńca jest dokonywane w uroczysty sposób. Czyni to konkretna grupa przedstawicieli parafian, np.: młodzież, bądź członkowie chóru. W Bawarii wieniec zdobi się czerwonymi wstążkami, jabłkami i szyszkami sosny. Zapalanie świec oznacza czuwanie i gotowość na przyjście Chrystusa. Wiąże się to ze słowami Chrystusa, który określał siebie mianem "światłości świata". I świeca symbolizuje przebaczenie przez Boga nieposłuszeństwa Adama i Ewy wobec Niego. Świeca zapalana w II niedzielę adwentu stanowi symbol wiary patriarchów Narodu Izraelskiego jako wdzięczność za dar Ziemi Obiecanej. III z kolei świeca odnosi się do radości króla Dawida, który celebruje przymierze z Bogiem. Zaś ostatnia świeca symbolizuje nauczanie proroków, głoszących przyjście Mesjasza. W Wigilię Bożego Narodzenia wszystkie palące się świece stanowią symbol bliskości "przyjścia" Jezusa. Światło świec w wieńcu oznacza nadzieję. Ich kolor może być różny. W tradycji ewangelickiej czerwony (kolor miłości, zbawienie), w tradycji katolickiej i anglikańskiej 3 fioletowe i 1 różowa (kolory liturgiczne niedziel Adwentu), ale też białe lub błękitne (kolory Maryi), złote (królewska godność Chrystusa). Zieleń stanowi symbol trwającego życia, dlatego używa się roślin zimozielonych. Nie musi to być drzewo czy krzew iglasty, ale używa się np. ostrokrzewu, bukszpanu, pluszczu, oliwki czy nawet mchu. Kształt kręgu symbolizuje wieczność Boga, który nie ma początku ani końca, oraz wieczność życia Chrystusa. Przypomina nam też toczący się czas, ludzkie życie, kolejny rok itp. Całościowo wieniec adwentowy jest symbolem wyczekującego w miłości i radości Ludu Bożego. Stanowi także symbol zwycięstwa i godności królewskiej. Jest formą hołdu dla oczekiwanego Chrystusa jako zwycięzcy, króla i wybawiciela.

Gwiazda morawska lub hernhucka (Herrnhuter Sterne)

W Niemczech świecąca gwiazda herrnhucka jest obowiązkowym elementem dekoracyjnym nie tylko domów i mieszkań, ale także ulic i placów, dworców i restauracji. Wisi dosłownie wszędzie. Ozdoba ta ma 160 lat, pochodzi z Moraw i jest ściśle związana ze wspólnotą ewangelicką braci herrnhuckich. Są oni potomkami członków Ewangelickiej Jednoty Braterskiej, którzy z powodów prześladowań religijnych w XVII wieku musieli uciekać z Czech i Moraw. Jedna z grup uchodźców osiedliła się na terenie Łużyc Górnych. Założyli osadę Herrnhut („Straż Pańska”), która stała się ich głównym ośrodkiem i taką rolę pełni do dzisiaj. Warto wspomnieć przy okazji, że inna grupa Braci Morawskich zamieszkała w Nowej Soli, jednak od 1945 r. już ich tam nie ma. Jedyną pamiątką jest dawny zbór, obecnie sala gimnastyczna na ul. Wróblewskiego. Wspólnota hernhucka dość szybko zaczęła prowadzić prace misyjne w Afryce, Ameryce. Misje podejmowali nie tylko duchowni, ale także osoby świeckie -  w zasadzie każdy miał obowiązek jakiś czas swojego życia, przynajmniej rok albo dwa poświęcić na ten cel. Gdy rodziny wyjeżdżały na misje, dzieci zostawały w internacie. P. H. Verbeek, nauczyciel herrnhuckiej szkoły w XIX wieku chciał zarazem uatrakcyjnić czas Adwentu i rozbudzić wyobraźnię przestrzenną swoich uczniów. Z tektury i papieru skleił oryginalną gwiazdę i powiesił ją w klasie  matematycznej. Jej podstawę stanowi tzw. wielościan Archimedesa, na którym są ustawione ostrosłupy: 18 o podstawie kwadratowej i 8 o podstawie trójkątnej. Ozdoba tak się wszystkim spodobała, że zaczęto ją wyrabiać ręcznie we wszystkich domach, najpierw tylko na własny użytek. Budziła jednak zainteresowanie sąsiadów i zaczęto ją sprzedawać. P. H. Verbeek swoją konstrukcję opatentował w 1925 r., po czym  założył wytwórnię gwiazd. Funkcjonuje ona do dzisiaj, a poza Niemcami głównym odbiorcą jest rynek austriacki i USA. Przez cały rok powstaje ok. 250 tysięcy gwiazd w ponad 60 wariantach. Zysk z produkcji nadal wspiera pracę misyjną hernhuckiej wspólnoty. Oryginalne kolory to naprzemiennie ułożona biel i czerwień – kolory nawiązujące do odkupienia przez Chrystusa (czerwień) i zbawienia przez łaskę (biel). Z czasem jednak popularność zyskały gwiazdy w jasnych, jednolitych kolorach, a obecnie gama możliwości jest ogromna. Herrnhut to całoroczna „stolica Bożego Narodzenia”. Nikogo nie dziwi, że w środku lipca czy sierpnia domy są udekorowane girlandami i światełkami, a w manufakturze, w której nadal ręcznie skleja się gwiazdy według przepisu sprzed 160 lat, można zwiedzić ciekawe muzeum i w kafejce także przez cały rok poczęstować się świątecznymi ciastami. Można odwiedzić to miejsce pod adresem internetowym: https://www.herrnhuter-sterne.de/de.

SANKTUARIUM

MIŁOSIERDZIA BOŻEGO W ŚWIEBODZINIE

Copyright © 2024 Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Świebodzinie

Designed & made by Darioplus